Ticari hayatın vazgeçilmez ödeme araçları arasında yer alan çek ve senetler, çoğu zaman güven ilişkisine dayalı olarak kullanılır. Ancak alacakların zamanında tahsil edilememesi durumunda, kambiyo senedine dayalı özel bir icra takibi süreci devreye girer. Bu takip türü, ilamsız icra takibinin özel bir şekli olup, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenmiştir.

⚖️ Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip Nedir?

Çek, bono ve poliçe gibi kambiyo senetlerine dayalı alacakların tahsili için başvurulan özel bir icra takibi yoludur. Bu takip, genel haciz yoluyla takipten daha hızlıdır ve borçlunun itiraz hakkı daha kısıtlıdır.

???? Hangi Belgelerle Yapılır?

Kambiyo senetlerine mahsus icra takibi sadece şu belgelerle yapılabilir:

• Çek

• Bono (emre muharrer senet)

• Poliçe

Senedin aslı veya noter onaylı sureti mutlaka icra takibi dosyasına eklenmelidir.

???? Takip Süreci Nasıl İşler?

1. İcra Takip Talebinin Hazırlanması:
   Alacaklı veya avukatı, kambiyo senedine dayanarak ilgili icra dairesine başvurur. Takip talebiyle birlikte senedin aslı (veya noter onaylı örneği) sunulur.

2. Ödeme Emrinin Gönderilmesi:
   İcra müdürlüğü, borçluya kambiyo senetlerine özgü ödeme emri gönderir. Bu ödeme emrinde borçlunun 10 gün içinde ödeme yapması, 5 gün içinde mal beyanında bulunması ve 5 gün içinde itiraz etmesi gerektiği belirtilir.

3. İtiraz Edilmezse:
   Borçlu, 5 gün içinde senede itiraz etmez ve borcunu ödemezse, takip kesinleşir ve haciz işlemleri başlatılabilir.

4. İtiraz Edilirse:
   Kambiyo senedine itiraz ancak imzaya itiraz veya borcun tamamen sona erdiğine dair deliller ile sınırlıdır. Bu durumda alacaklı, itirazın kaldırılması veya iptali davası açmalıdır.

???? Kambiyo Senedinin Geçerli Olmasının Unsurları Nelerdir?

Bir çek, bono veya poliçenin geçerli sayılabilmesi için şu asli unsurları taşıması gerekir:

✅ Bono (Emre Muharrer Senet) İçin:

• “Bono” veya “emre muharrer senet” ibaresi

• Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi taahhüdü

• Lehtarın (alacaklının) adı

• Düzenlenme tarihi ve yeri

• Düzenleyenin imzası

✅ Çek İçin:

• “Çek” kelimesi

• Kayıtsız ve şartsız ödeme emri

• Muhatap banka adı

• Düzenlenme yeri ve tarihi

• Düzenleyenin imzası

Eksik unsurlar, senedin kambiyo vasfını kaybetmesine neden olur ve bu durumda kambiyo senetlerine mahsus takip yapılamaz.

???? Çek ve Senet Takibinde Sık Yapılan Hatalar

• Süresi geçmiş çek/senet ile takip başlatmak

• Belge aslını sunmamak

• Yetkili icra dairesini yanlış seçmek

• Eksik veya hatalı ödeme emri düzenlemek

• Avukatsız hareket edip usulü hatalar yapmak

????‍⚖️ Takibin Alacaklı Açısından Avantajları

• Genel takibe göre çok daha hızlı ilerler

• Borçlunun itiraz süresi kısadır

• Borçlunun mal beyanı yükümlülüğü vardır

• Senet geçerliyse borçlunun itirazı sınırlıdır

⚠️ Sonuç: Hızlı, Ama Usulüne Uygun Takip Şart

Çek ve senetlere dayalı icra takibi, etkili bir alacak tahsil yöntemidir. Ancak süreç teknik detaylar içerdiğinden, usul hatası yapılması hâlinde takip iptal edilebilir. Bu nedenle, kambiyo senedine dayalı icra takibi başlatırken mutlaka bir avukat desteğiyle hareket edilmesi önerilir.

???? Not: Bu içerik yalnızca bilgilendirme amacı taşır. Her somut olay, kendi içinde değerlendirilmelidir.

Av. Beste Altay
Altay Law | Avukatlık & Danışmanlık
Balıkesir Barosu